روایت تاریخی

پس از ورود کاروان اهل بیت به کوفه و مجلس ابن زیاد ملعون؛ عُبیدالله متوجّه امام سجّاد علیه‌السلام شد و گفت: اين مرد كيست؟ جواب دادند او علـي‌بن‌حسين است. ابن‌زيـاد گفت: مگر خدا علي‌بن‌حسين را نكشت؟ امام سجّاد علیه‌السلام فرمودند: من برادري داشتم كه او هم علي نام داشت. این مردم او را كشتند.[1] پسر مرجانه گفت: نه خدا او را کُشت. حضرت در پاسخ این آیه را تلاوت فرمودند: « اللَّهُ يَتَوَفَّى الْأَنْفُسَ حِينَ مَوْتِها وَ الَّتِي لَمْ تَمُتْ فِي مَنامِها [2]» ؛ خداوند است كه جان ما را هنگام مرگ مي‌گيرد و كساني كه نمرده‌اند به هنگام خواب، قبض روح مي‌فرمايد.  با اين جواب امام سجّاد علیه‌السلام زادۀ مرجانه به خشم آمد و خطاب به ایشان گفت: آيا تو هنوز جرأت داري كه جواب مرا بدهي؟

او را ببريد و گردنش را بزنيد. در اين زمان حضرت زينب سلام‌الله‌علیها جلو آمدند و فرمودند: ابن‌زياد! تو از ما كسي را باقي نگذاشتي و همه را كشتي! اگر مي‌خواهي اين را هم بكشي، بايد مرا هم قبل از او بكشي!

 در این هنگام امام سجّاد علیه‌السلام به حضرت زينب سلام‌الله‌علیها فرمودند: عمّه جان آرام باش تا من جوابش را بدهم؛ سپس فرمودند: اي پسر زياد! « أَ بِالْقَتْلِ تُهَدِّدُنِي يَا ابْنَ زِيَادٍ! أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ الْقَتْلَ لَنَا عَادَةٌ وَ كَرَامَتَنَا الشَّهَادَةُ ! [3]» آيا مرا با مرگ تهديد مي‌كني! آيا هنوز نفهميدي كه كشته شدن براي ما عادي و شهادت براي ما كرامت است![4]

 بعضی از مقاتل[5] گزارش ديگري هم نقل کردند که ابن‌زياد با ديدن اين وضع مدتي به آن‌ها نگاه كرد و آن گاه گفت: عجيب است علاقه رَحِم و خويشاوندي بين اين‌ها! به خدا قسم! كه من اين گونه فهميدم كه زينب سلام‌الله‌علیها راست مي‌گويد و دوست دارد با پسر برادرش كشته شود! آن‌هارا ببريد كه اين بيماري سجّاد علیه‌السلام براي آنان بس است.

مکان اهل بیت در کوفه

 فرزند ناپاک مرجانه دستور داد اهل بيت را از قصر بيرون بردند و در زندان يا در خانه‌اي كنار مسجد زندانی کردند. حضرت زينب سلام‌الله‌علیها فرمودند: لَا يَدْخُلَنَّ عَرَبِيَّةٌ إِلَّا أُمُّ وَلَدٍ أَوْ مَمْلُوكَةٌ فَإِنَّهُنَّ سُبِينَ كَمَا سُبِينَا؛ كسي از زنان كوفه بر ما وارد نشود و فقط كنيزان بر ما وارد شوند، زیرا آنان هم مثل ما طعم اسارت را چشيده‌اند.[6]